شاید اگر از خیلی از سینمادوستان بخواهیدکه زوج‌های سینمای ایران را نام ببرند، بسیاری از آنها، این مفهوم را در سینمای ما فاقد ارزش دانسته و آن را به دلیل نپرداختن به برخی موضوعات، الکن و بی‌پایه می‌شمارند.

حال اگر بخواهیم خیلی موشکافانه به مفهوم زوج در سینما بپردازیم، می‌توانیم به این تعریف یک خطی بسنده کنیم که زوج، به دو بازیگر روبروی هم گفته می‌شود که بتوانند هارمونی خاصی میان خلق نقش‌های یکدیگر برقرار کنند و در ضمن ایفای فوق‌العاده نقششان، نقش قابل توجهی در فروش بسیار خوب فیلم داشته باشند.

با توجه به همین تعریف تک خطی، بسیاری از بازیگرانی که شاید به ظاهر در فیلمی می‌درخشند، خط می‌خورند و تعداد فوق العاده اندکی باقی می‌مانند؛ تعداد اندکی که در سینما ماندگارند و به نوعی، بر خط و ربط‌های پارتنر مقابل خود، بیشتر از خود او واقفند.

اکران فیلم «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» و معرفی حمید فرخ‌نژاد و مهتاب کرامتی به عنوان زوج جدید سینمای ایران سبب شد تا بخواهیم سیری بر تطور مفهوم زوج در سینمای پس از انقلاب کشورمان داشته باشیم.اما قبل از پرداختن به این 10 زوج سینمایی، توضیح زیر را مطالعه فرمائید.

در سینمای ما بازیگران پرکار بسیاری وجود دارند که طبیعتاً در کارنامه خود، با بازیگران بسیاری همبازی شده‌اند بنابراین تعدد همبازی شدن با یک بازیگر، ملاک انتخاب ما نبوده و ماندگاری نقش‌هایی که این دو بازیگران رو در روی یکدیگر خلق کرده‌اند، مورد نظر است به عنوان مثال بازیگرانی چون امین حیایی، نیکی کریمی، باران کوثری، بهرام رادان و شهاب حسینی، جزو بازیگران پرکاری هستند که تقریباً با تمام بازیگران جنس مخالف خود، همبازی شده‌اند ولی به دلایلی از جمله ضعف بازیگر نقش مقابل آنها، نتوانسته‌اند یک زوج رؤیایی و در خدمت احساس و منطق را به مخاطب معرفی کنند، بنابراین این بازیگران و بازیگران اینچنینی از لیست 10 موردی ما خط خورده‌اند.

از دیگر سو ما در این گزارش، نامی از زوج ابوالفضل پورعرب و نیکی کریمی به میان نمی‌آوریم چرا که نقش‌آفرینی این دو، تنها به یک فیلم ختم شد و بیشتر تلاش کردیم تا گزینه‌هایی که از اهمیت بیشتری برخوردار بودند را در این لیست قرار دهیم.

 

حال با هم نگاهی خواهیم انداخت به 10 زوج سینمای پس از انقلاب ایران:

1.خسرو شکیبایی و بیتا فرهی

 

توفانی که فیلم «هامون» به پا کرد، فارغ از تمام ارزش‌هایی که با خود به همراه داشت، یک ابر ستاره مرد و یک ستاره زن را به سینمای ایران معرفی کرد.این زوج، نخستین زوج سینمای ایران پس از انقلاب بودند که به مردم معرفی شدند.«هامون» در زمانی که دوران سازندگی در ایران شروع شده بود و جو روشنفکری در میان مردم عمومیت یافته بود، ساخته و اکران شد.

 

داریوش مهرجویی با نگارش زندگی یک زوج روشنفکر، بهترین طریق همذات پنداری را برای مخاطب آن دوران فراهم آورد و بدین ترتیب «هامون»، به یکی از بهترین ساخته‌های تمام عمر سینمای ایران تبدیل شد.خسرو شکیبایی و بیتا فرهی علاوه بر «هامون»، در دو فیلم دیگر نیز با یکدیگر همبازی شدند.«بانو» که هامونی زنانه بود و «کیمیا» که هر دو این فیلم‌ها توانست هم در گیشه و هم در خاطر مردم جاودانه شود اما داستان توفیقات بی‌چون و چرای «هامون» هرگز تکرار نشد.بیتا فرهی پس از مرگ خسرو شکیبایی گفت: «بهترین خاطراتی که من در سینما دارم با حضور خسرو شکیبایی بوده است.»

 

 

 

2. پرویز پرستویی و فاطمه معتمدآریا

 

پرستویی و معتمدآریا هر دو جزو پیشکسوتان بازی در سینما هستند که تجربه 5 فیلم سینمایی و دو سریال را در پرونده کاری خود دارند.نخستین همکاری این زوج کاربلد سینمای ایران در سال 77 و با فیلم «مرد عوضی» رقم خورد. این فیلم اگرچه ارزش‌های سینمایی زیادی نداشت اما یک بده بستان خارق العاده از بازی کمدی دو بازیگر مطرح را برای مردم به ارمغان آورد.دومین همکاری، یک سال بعد و با فیلم «شوخی» اتفاق افتاد؛ «شوخی» هم فیلم چندان ماندگاری نبود اما بازی‌هایش تحسین شده بود.در همان سال این زوج به بازی در «مومیایی 3» پرداختند که به لحاظ مضمون، تابع دو فیلم قبلی اما در شکل بازی، نکات جدیدتری از این زوج در اختیار مخاطب قرار می‌داد.

 

«عزیزم من کوک نیستم» در سال 80، با همان ساختار 3 فیلم قبلی و بازی‌هایی درخور توجه روانه اکران شد.شاید تعدد این فیلم‌های کمدی در طول4 سال سبب شد تا این زوج سینمایی برای مدت 6 سال در سینما آفتابی نشوند و پس از آن هم با فیلم «صد سال به این سال ها» حضوری متفاوت در سینما داشته باشند که متأسفانه این فیلم تا به امروز اجازه اکران پیدا نکرده است.از آن سال تا به امروز، این دو بازیگر در دو سریال شاخص شبکه اول سیما به بازی پرداختند که «لبه تیغ» و «آشپزباشی» نام داشت.

 

درام پرکشش «زیر تیغ» مخاطبان فراوانی را برای خود دست و پا کرد اما کمدی سطحی «آشپزباشی» انتقادات بسیاری را بر این سریال وارد آورد اما آنچه باز در این دو سریال، دوست داشتنی و قابل توجه می‌نمود، بازی این زوج قابل تحسین سینمای ایران بود.اخیراً اعلام شده که این زوج محبوب برای بازی در فیلم «سوادیکا»ی جمال شورجه انتخاب شده‌اند؛ خبری که نه تأیید شده و نه تکذیب که اگر چنین اتفاقی در سال 92 رخ دهد و در سال 93 هم اکران شود، مخاطبان پس از 13 سال، فیلمی با حضور این زوج بر پرده سینماها خواهند دید.

 

 

 

3. محمدرضا گلزار و مهناز افشار

 

شما چه طرفدار محمدرضا گلزار در سینما باشید یا نباشید، باید به نقش و جایگاه ستاره بودن او در سینمای کشورمان ایمان داشته باشید.گلزار در سال‌های نخست فعالیتش توانست با همبازی شدن با ستاره زن آن زمان یعنی مهناز افشار، یک زوج سینمایی تجاری را تشکیل دهد که بشدت مورد توجه تهیه‌کنندگان و کارگردانان بسیاری قرار داشت به گونه‌ای که آنها در فاصله 6 سال، در 6 فیلم با یکدیگر همبازی شدند و دو فیلم میلیاردی و چهار فیلم با فروش‌های بسیار قابل توجه را به سینما تحویل دادند.

 

«زهر عسل» در سال 81، نخستین رویارویی این دو بازیگر بود که متأسفانه به دلیل داستان نه چندان پرکشش، این فیلم نتوانست چندان بدرخشد و مورد توجه مردم قرار بگیرد.اما در سال 82، ورق برای این بازیگران برگشت و کمپانی «پویا فیلم» از این دو بازیگر برای فیلم «کما» بهره برد و توانست با داستانی جذاب، یک فروش استثنایی را برای خود رقم بزند؛ فروشی که تأثیری کاملاً مستقیم بر جایگاه هر دو بازیگر و انتخاب‌های بعدی‌شان داشت.در همان سال و قبل از اکران فیلم «کما»، این زوج شناخته شده در فیلم پربازیگر «13 گربه روی شیروانی» نیز به بازی پرداختند که این فیلم پر از جلوه‌های ویژه بصری و کامپیوتری نیز عملاً نتوانست در بین مردم جایگاه رفیعی داشته باشد.

 

چهارمین بازی این دو بازیگر در مقابل یکدیگر به فیلم «آتش بس» در سال 84 برگشت که صف‌های طویل کنار هر سینما خبر از یک فیلم میلیاردی می‌داد، همین‌طور هم شد و دو ستاره آن روزهای سینمای ایران توانستند جایگاه تجاری‌ای که با فیلم «کما» برای خود دست و پا کرده بودند را تقویت بخشند.در همان سال، این دو بازیگر، در فیلم بسیار ضعیف «تله» به ایفای نقش پرداختند که سابقه خوب آنها سبب شد تا آن فیلم با وجود تمام ضعف‌هایی که داشت، بیشتر از نیم میلیارد تومان فروش داشته باشد.«تله» حتی تا به امروز هم ضعیف‌ترین فیلم کارنامه سیروس الوند به حساب می‌آید.

 

و اما آخرین رودررویی این دو بازیگر، به فیلم «کلاغ پر» برمی‌گردد که در سال 86 ساخته شد و عملاً شکست بزرگی برای این دو بازیگر به حساب آمد.یک داستان فوق العاده ضعیف و شخصیت پردازی‌هایی که اصلاً به چشم نیامدند و این شد که این دو بازیگر تا به امروز با یکدیگر هم بازی نشدند.گرچه در شرایط فعلی اوضاع سینما تفاوت بسیاری کرده و محمدرضا گلزار و مهناز افشار دیگر به مانند نیمه ابتدایی دهه هشتاد، آن ستارگان تک و تنهای سینمای ایران به حساب نمی‌آیند.

 

 

 

4. محمدرضا گلزار و الناز شاکردوست

 

جایگاه محمدرضا گلزار به عنوان ستاره بازیگری سینمای ایران در حدود یک دهه، تصمیم تهیه کنندگان بسیاری را در زمینه قرار دادن او در مقابل بازیگران مختلف تقویت نمود.به جز مهناز افشار که پارتنر بسیار خوبی برای گلزار به حساب می‌آمد، ستاره جدیدی وارد سینما شده بود که رویارویی او با گلزار می‌توانست ظاهراً به خلق فیلم‌های ماندگاری بینجامد.این رویارویی شکل گرفت و حاصل کار،4 فیلمی شد که اگرچه ماندگار نیستند اما فروش‌های خوبی را برای گیشه به ارمغان آوردند.

 

نخستین رویارویی محمدرضا گلزار و الناز شاکردوست به سال 83 بر می‌گردد که کیومرث پوراحمد تصمیم گرفت با ساخت فیلم «گل یخ»، یک بازسازی از فیلم «سلطان‌قلب‌ها» انجام دهد.فیلم ساخته شد و فروش نسبتاً خوبی کرد اما این زوج، راه طولانی برای جا افتادن داشتند.

 

دومین همکاری در سال 86 و با فیلم «مجنون لیلی» رقم خورد که این فیلم هم به دلیل پر بازیگر بودن و داستان اپیزودیک خود، نتوانست کمک شایان توجهی به دیده شدن این زوج بکند تا این‌که یک سال بعدش، برادران بانکی توانستند با به خدمت گرفتن این زوج در فیلم «دو خواهر»، جهشی قابل توجه در شناخت آنها داشته باشند.«دو خواهر» در کل کشور بالغ بر 2 میلیارد فروخت و بدین ترتیب جایگاه گلزار پس از 3 سال دوباره تقویت شد و بازیگر گرانی به نام الناز شاکردوست، اعلام موجودیت کرد.

 

آخرین همکاری این زوج هم به سال 90 و فیلم «تو و من» باز می‌گردد که به دلیل تشابه بسیار زیاد فضای این فیلم با فیلم «دو خواهر» و همچنین شرایط اقتصادی خاصی که در سال 91 دامن سینما را فرا گرفت، این فیلم نتوانست به فروشی بیشتر از 700 میلیون در پایتخت برسد.

 

 

 

5. حمید گودرزی و نیوشا ضیغمی

 

حمید گودرزی و نیوشا ضیغمی در آن سال‌ها، جزو بازیگرانی بودند که کارهای نسبتاً بفروشی انجام داده بودند اما نتوانسته بودند زوج مطابق با بازی خود را پیدا کنند.این اتفاق در سال86 و با فیلم «قرنطینه» رقم خورد.فیلم سالمی که بازی این زوج، به خوبی در آن به چشم آمد.حاصل این همکاری خوب در یک سال آتی دیگر، دو بار تکرار شد و آنها در فیلم‌هایی چون «تلافی» و «گناه من» هم همبازی یکدیگر بودند اما کناره گرفتن تدریجی حمید گودرزی از سینما و توجه بیشترش به زندگی خانوادگی سبب شد تا این زوج نتوانند در فیلم دیگری بازی کنند.

 

 

 

6. حامد بهداد و لیلا حاتمی

 

حامد بهداد یکی از بهترین بازیگران مرد حال سینمای ایران است و لیلا حاتمی هم جزو یکی از بهترین بازیگران زن سینمای ما. بنابراین طبیعی است که وقتی پای یک قصه خوب و کارگردانی هوشمند وسط باشد، ما باید شاهد بازی‌هایی استثنایی در آن فیلم باشیم.

 

زوج حامد بهداد و لیلا حاتمی، تاکنون 4 فیلم با یکدیگر بازی کرده‌اند.آنها در ابتدا در فیلم «هر شب تنهایی» رسول صدرعاملی به بازی پرداختند که به دلیل پرداخت فوق‌العاده ضعیف داستانی، بازی نه چندان خاص آنها نیز به چشم نیامد و بدین ترتیب همکاری این دو بازیگر خوب با فیلمی بد شروع شد.«سعادت آباد» دومین فیلم آنها بود که حامد بهداد بهترین بازی عمرش را در آن فیلم انجام داد و لیلا حاتمی نقش قابل توجهی در این بازی فوق‌العاده او داشت.«نارنجی پوش» مهرجویی که اوج هنرنمایی این زوج کاربلد سینمای ایران بود.

 

البته این دو در فیلم «پله آخر» نیز بازی کرده‌اند که دیگر زوج روبه‌روی یکدیگر نیستند؛ این فیلم تا چند روز دیگر در سینماهای کشور به اکران عمومی می‌رسد.البته اگر حاتمی یک ماه پیش در ایران بود و پیشنهاد بازی در فیلم «چه خوبه برگشتی» مهرجویی را می‌پذیرفت، هم‌اکنون باید منتظر بازی جالب توجه دیگری از او در کنار حامد بهداد می‌بودیم.

 

لیلا حاتمی در مصاحبه‌ای، در زمینه همبازی شدن با حامد بهداد گفته بود: «من خودم همیشه از طرفداران این بوده‌ام که با حامد بهداد همبازی باشم و همیشه از این موضوع استقبال کرده‌ام چون احساس می‌کنم کارش برایش جدی است، یعنی هر دوی ما هدف مشترک داریم که آن ارتقای فیلمی است که داریم بازی می‌کنیم. واقعاً حضور دارد. آدم از کسانی که آنقدر حضور دارند و می‌روند در بازی، خوشش می‌آید»

 

 

 

7. محمدرضا فروتن و میترا حجار

 

زوج محمدرضا فروتن و میترا حجار، محصول سینمای نیمه دوم دهه هفتاد ایران است.

 

«فریاد»، در سال 77 فیلم کمتر دیده شده کیمیایی، نخستین رویارویی این دو بازیگر جوان و بااستعداد سینمای ایران بود.فیلم، دیده نشد و بالطبع این زوج نیز به چشم نیامد.اما تمام کاستی‌های «فریاد»، با فیلم «متولد ماه مهر» در سال 78 جبران شد و با سیمرغی شدن حجار در همان سال و فروتن در سال قبلش، توجه همگی به این زوج جدید سینما جلب شد.دومین همکاری این زوج با کیمیایی، یکی از بهترین فیلم‌های تمام طول عمر سینمایی کیمیایی بود؛ کیمیایی «اعتراض» را ساخت و از ایران خارج شد.

 

دوستداران سینما این فیلم را چندین و چند بار دیدند و نه تنها از آن لذت بردند بلکه به تثبیت جایگاه سینمایی زوج فروتن و حجار ایمان آوردند.«بازنده» در سال 83، دیگر رویارویی این زوج بود که به دلیل ضعف‌های داستانی برای زوجی که در فیلم‌های کیمیایی و درویش شناخته شده بودند، شکست خورد و در نتیجه، بازی آنها زیاد به چشم نیامد.

 

آخرین بازی این زوج، رودرروی یکدیگر به فیلم «دلتنگی‌های عاشقانه» باز می‌گردد که در سال 91 تولید شد و نخستین نمایش‌اش در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر خواهد بود.البته ناگفته نماند که این زوج سینمایی، در فیلم «ملاقات با طوطی» در سال 81 هم بازی کردند که نقش‌هایشان رودرروی یکدیگر نبود.

 

 

 

8. صابر ابر و ترانه علیدوستی

 

این دو بازیگر نیز منتسب به جریان روشنفکری بازیگری در سینمای ایران هستند که بازی‌های رودرروی‌شان، خاطرات خوشایندی را برای آنها و مخصوصاً مخاطبان سینمای ایران به همراه دارد.نخستین فعالیت این زوج مقابل یکدیگر، به فیلم «درباره الی» اصغر فرهادی باز می‌گردد که این دو، نقش زوجی را ایفا می‌کنند که حتی یک پلان تصویری مقابل یکدیگر ندارند!

 

هر چه این زوج در «درباره الی» مقابل یکدیگر بازی نکردند اما در «انتهای خیابان هشتم» تماماً در کنار یکدیگر بودند و بازی‌های روانی از خود به نمایش گذاشتند.«پذیرایی ساده» مانی حقیقی که هنوز به اکران درنیامده نیز رویارویی چند سکانس از این زوج است که در نوع خود جالب توجه است.

 

آخرین همکاری این زوج، به فیلم «آسمان زرد کم عمق» بهرام توکلی باز می‌گردد که باید منتظر نخستین نمایش آن در جشنواره سی و یکم فجر باشیم.

 

 

 

9. رضا کیانیان و رؤیا نونهالی

 

رضا کیانیان پارتنر بازیگران بسیاری بوده است که از میان آنها، رؤیا نونهالی، هم در دفعات بیشتری همراه او بود و هم در فیلم‌های مهم این بازیگر، او را یاری نمود.«بوی کافور، عطر یاس» در سال 78، «ماهی‌ها عاشق می‌شوند» در سال 83، «خاک آشنا» در سال 86 و «صداها» در سال 87، بازی‌های این زوج کاربلد سینمای ایران است

 

البته ناگفته نماند که این زوج سینمایی در فیلم‌های خانه‌ای روی آب (80) و یک تکه نان (83) نیز بازی کرده‌اند که بازی‌هایشان در این دو فیلم، در مقابل یکدیگر نبوده است. نکته جالب دیگر در مورد این زوج سینمایی آن است که هر دو آنها، بازیگران مورد علاقه «بهمن فرمان آرا» به حساب می‌آیند که با نگاهی به لیست همکاری‌های این دو، در می‌یابیم که آنها در بیشتر فیلم‌های چند سال اخیر این کارگردان حاضر بوده‌اند.

 

رضا کیانیان درباره بازی مقابل رؤیا نونهالی گفته است: «نونهالی همیشه، هر جا، با هر گروهی هم بازی شده، همه دلشان خواسته باز هم با او همکاری داشته باشند.»

 

 

 

10. حمید فرخ‌نژاد و مهتاب کرامتی

 

«زندگی خصوصی آقا و خانم میم»، فارغ از تمام داشته‌های سینمایی قابل توجه خود، نخستین رویارویی حمید فرخ‌نژاد، بازیگر صاحب سبک سینمای ایران با مهتاب کرامتی به حساب می‌آید.دو بازیگری که با توجه به پتانسیل‌های خلق‌الساعه خود در ایفای هر چه بهتر نقش‌هایشان، می‌توانند یک زوج قدرتمند در سینمای کشورمان محسوب شوند که «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» با توجه به نرم بازی بیرونی کرامتی و بازی بشدت درونگرای فرخ‌نژاد، نوید شکوفایی و شناخته شدن این زوج در سینمای کشورمان را می‌دهد.

 

نیوشا ضیغمی پیشتر در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود:«در تمرین بازی، 20 بار با آقای فرخ‌نژاد، 20 حالت مختلف از او می‌بینی و وقتی جلوی دوربین می‌روی، باز حالت بازی او تغییر می‌کند»فیلم بعدی این زوج جدید سینمایی، «زندگی مشترک آقا و خانم محمودی و بانو» نام دارد که باز ساخته روح‌الله حجازی است که نخستین نمایش آن، در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر خواهد بود.